میلگرد یکی از پرکابردترین محصولات جانبی صنایع آهن و فولاد است که بیشترین استفاده را در ساختمان سازی دارد. امروزه نقش حیاتی میلگرد در ساخت و ساز بیش از قبل پر رنگ شده و همین امر اهمیت تولید آن را دو چندان کرده است.
از میلگرد برای افزایش استحکام بتن استفاده می‌شود. بتن بسیار محکم است اما انعطاف پذیری بسیار کمی دارد به همین دلیل با قرار دادن میلگرد در آن، انعطاف آن را نیر افزایش می‌دهند. این انعطاف پذیری ناشی از نوع تولید فولادی که میلگرد از آن ساخته می‌شود.
میلگرد چگونه تولید می‌شود؟
تولید میلگرد پنج مرحله‌ی اصلی دارد. تمامی تولیدکنندگان میلگرد در جهان به نوعی از این رویه پیروی می‌کنند.
مرحله‌ی اول : تولید
در این مرحله ابتدا فولاد را ذوب می‌کنند تا به حالت مایع در بیاید. این کار خود نیاز به دما و در واقع انرژی بسیار زیادی دارد. پس از این فولاد مایع را در لوله‌هایی می‌ریزند که در واقع ظاهر میلگرد در این مرحله شکل می‌گیرد.
مرحله‌ی دوم : لایه نشانی
ارزانترین نوع میلگرد، میلگردی است که با فولاد نیمه‌آماده تولید می‌شود. البته این نوع میلگرد همه جا کارایی لازم را ندارد در نتیجه مرحله‌ی دوم در واقع مرحله‌ی لایه نشانی روی میلگردهاست. البته در بسیاری از کارخانه از فولاد ضد زنگ هم برای تولید میلگرد استفاده می‌شود که در ادامه در مورد آن توضیح داده خواهد شد.
اما علت استفاده از میلگردهای با کیفیت بالاتر چیست؟ پاسخ در محیطی است که قرار است از آن میلگرد در آنجا استفاده شود. به عنوان مثال اگر ساختمانی در مجاورت آب شور دریا قرار داشته باشد، این نمک می‌تواند در زمانی بسیار کم بتون را از درون دچار پوسیدگی کند که علت آن زنگ زدن میلگردهاست. چنین احتیاجاتی تولیدکنندگان را وادار به تولید میلگردهای با کیفیت کرده است.
مرحله‌ی سوم : شیاردهی
وقتی که فولاد شکل مورد نظر را به خود گرفت روی سطح میلگرد شیارها و برآمدگی‌های پیچ در پیچ ایجاد می‌کنند. این کار به این دلیل است که میلگرد در جای خودش محکم باقی بماند.
مرحله‌ی چهارم : ایمن سازی
در این مرحله ابتدا و انتهای میلگردها با پلاستیک فشرده پوشیده می‌شود. درست است که میلگردها دارای ابتدا و انتهای چندان تیز و خطرناکی نیستند اما این پوشش برای حفظ امنیت کارگران ساختمانی انجام می‌شود.
مرحله‌ی پنجم : استفاده
در این مرحله میلگردها به صورت مستقیم به دست مصرف کننده و در واقع به محل همان ساختمان در حال ساخت فرستاده می‌شوند. این امکان برای ساختمان سازها هم وجود دارد که خودشان مستقیماً بار را از تولیدکننده تحویل گرفته و آن را به محل ساختمان ببرند. میلگردها برای استفاده در ساختمان سازی باید به شکل‌های مناسب در بیایند و معمولاً به منظور شکل دهی مناسب، از خم کردن استفاده می‌شود. خم کننده‌های هیدرولیک وسایل مناسبی برای انجام این کار هستند.
انواع بسیار خاصی از میلگرد خاصیت جوش پذیری دارند به همین دلیل است که ساختمان سازها معمولاً از سیم برای متصل کردن قسمت‌های مختلف استفاده می‌کنند.
انواع مختلف میلگرد
میلگردها بر اساس نوع تولید، استاندارد، شکل و… به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. موارد زیر انواع اصلی میلگرد هستند:
۱- میلگردهای فولاد کربنی
پرکاربردترین نوع میلگرد است و گاهی به آن میلگرد سیاه هم می‌گویند. به راحتی در همه کاری می‌توان از آن استفاده کرد اما عمر مفید کوتاهی دارد و به سرعت دچار پوسیدگی و زنگ زدگی می‌شود. تولید و استفاده از این نوع میلگرد در محیط‌هایی که آب و هوای مرطوب دارند و ساختمان‌هایی که مدام در معرض آب هستند مطلقاً ایمن و به صرفه نیست. اما برای انواع دیگر ساختمان سازی، بهترین میلگرد همین میلگرد کربنی است.
۲- شبکه سیمی جوش داده شده یا (WWF)
WWFها از جوش الکتریکی چندین مفتول فولادی به صورت مربعی ساخته می‌شود. از این محصول در پی ریزی ساختمان و سقف‌ها استفاده می‌شود. همچنین در دیوارها هم می‌توان از این محصول استفاده کرده که البته در دو مورد اخیر باید از انواع ضخیم‌تر آن استفاده کرد. از دیگر موارد استفاده از WWFها می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:
- کف خیابان و پیاده رو
- آب گذر خیابان ها
- زه کشی سازه‌ها
- و…
۳- میلگردهای مقاوم شده با ورق فولادی
از این میلگردها معمولاً در ساخت سقف، کف و راه پله‌ها استفاده می‌شود. این میلگرد به وسیله تکه های ورقه‌های فولاد تولید می‌شود. در این فرآیند ورق‌های فولاد در کوره پخته می‌شود و سپس در داخل قالبی ریخته می‌شوند که عمقی در حدود یک شانزدهم اینچ دارد.
۴- میلگرد لایه نشانی شده با اپوکسی
این نوع میلگردها گران قیمت هستند و از آنها در محل هایی استفاده می‌شود که در معرض مستقیم آب شور هستند. مشکل اصلی این میلگردها خاص بودن تولید آنهاست. لایه نشانی آنها بسیار کار حساسی است به همین دلیل حتماً باید از تولیدکنندگان معتبر آنها را خریداری کرد.
۵- میلگرد اروپایی
این میلگردها به طور کلی به وسیله‌ی منگنز تولید می‌شوند به همین دلیل انعطاف پذیری بسیار خوبی داشته و به راحتی خم می‌شوند. این میلگردها چندان مناسب محیط‌های جغرافیایی با آب و هواهای غیرعادی مثل زلزله‌های مداوم و طوفان‌های شدید نیستند.
۶- میلگردهای ساخته شده با فولاد ضد زنگ
این نوع میلگردها می‌توانند جانشین بسیار مناسبی برای میلگردهای فولاد کربنی باشند. استفاده از این میلگردها در مناطق مرطوب می‌تواند بسیار به صرفه تر از انواع دیگر میلگرد باشد. همچنین با استفاده از این میلگردها دیگر خبری از زنگ زدگی نخواهد بود. در بسیاری از مواردی که دسترسی مناسب برای ترمیم وجود ندارد می‌توان به طور کلی از این نوع میلگرد استفاده کرد. البته قیمت تمام شده‌ی این میلگرد چیزی در حدود هشت برابر میلگردهای اپوکسی خواهد بود.
۷- میلگردهای گالوانیزه شده
این میلگردها ۴۰ بار قوی تر از میلگردهای فولاد کربنی هستند و به خوبی می‌توان از آنها در مناطق مرطوب استفاده کرد. اما قیمت آنها بالاست.
۸- میلگردهای مفتولی مشبک
این شبکه‌های مفتولی مشبک هم محصول بسیار مفید دیگر از خانواده‌ی میلگردها هستند که به خوبی می‌توان از آنها در بتن استفاده کرد. در تولید این محصول ابتدا یک ورق فولادی به اندازه کافی بسط داده شده و سپس به صورت نوارهای هم اندازه بریده می‌شود. معمولاً از این نوع فولاد در مواردی استفاده می‌شود که بتن با ضخامت خاصی مد نظر باشد. یکی دیگر از کاربردهای این نوع فولاد در بتن‌های سبک است. تقویت با مفتول‌های مشبک در پیاده روها، و به طور کلی هر سطحی که بر روی آن قدم می زنیم، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۹- میلگردهای تقویت شده با فایبرگلس
این نوع میلگرد هم ضد زنگ است و تحت هیچ شرایطی دچار پوسیدگی و زنگ نخواهد شد. البته پول این مقاومت را باید بپردازید و قیمت آن چیزی در حدود ده برابر فولاد اپوکسی است.
نحوه‌ی قیمت گذاری میلگردها
قیمت میلگرد معمولاً به ازای هر تن تخمین زده می‌شود. در بازار امروز ما قیمت به عوامل بسیار زیادی وابسته است اما شاخص ترین آنها نوسانات ارز است. اگر به دنبال خرید خوب و مناسب هستید باید جامعه‌ی آماری خود را گسترده کنید و با سرعت بالا و از تمامی نقاط کشور قیمت بگیرید. چنین کاری تنها از طریق فولاد ۲۴ امکان پذیر است.
جزئیات میلگردها و علائم اختصاری آنها
برای آماده سازی یک میلگرد به منظور وارد شدن به بازار و استفاده از آن در ساخت ساز باید نوع و کیفیت آن مشخص شود. این آماده سازی‌های که تمامی آن در خود مراحل تولید انجام می‌شود شامل مشخص شدن سایز، مقاومت، میزان اشغال فضا، محل تولید و… می‌شود. میلگردهای استاندارد مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا در نهایت با شکل نهایی خود به دست مشتری برسند.
شاخص گذاری کیفیت
در اغلب کشورهای پیشرفته برای مشخص کردن جزئیات یک میلگرد شرکت‌های استاندارد مستقلی وجود دارند. در ایالت متحده این کار توسط ACI & CRSI در کانادا توسط ACI & RSIC و در بریتانیا توسط BS صورت می‌گیرد. البته بسیاری از این شرکت ها هم در خاورمیانه و هند مشغول به فعالیت هستند. این شاخص گذاری در امریکا در سال چیزی حدود ۳۰۰۰۰ تا ۹۰۰۰۰ دلار هزینه برای تولیدکننده ایجاد می‌کند به همین دلیل امروزه اغلب تولیدکنندگان، شاخص گذاری را به کشورهای خاورمیانه می سپارند که در این حالت خرج آنها تنها در حدود ۳۰۰۰ تا ۷۰۰۰ دلار خواهد بود.
از جمله علائمی که به طور اختصاری و با حروف و عدد روی میلگردها ثبت می‌شود نام تولید کننده، جنس اندازه است. منظور از جنس هم در واقع نوع میلگرد است. به عنوان مثال بر روی میلگردهای تولیدی شرکت فولاد مبارکه سپاهان علامت ESCO ثبت می‌شود که در واقع مخفف Esfahan Steel Company و یا همان شرکت فولاد اصفهان است .
منبع : فولاد ۲۴
