مس معمولاً به شکل معدنی یافت می شود. کانیهایی مثل آزوریت، مالاکیت و برنیت همانند سولفیدهایی از جمله از منابع مس (Cu٢O) یا اکسیدهایی مانند کوپریت ( Cu٢S) کالکوزین، ( CuS) کوولین، ( CuFeS کالکوپیریت هستند.در ادامه نوشتار به انواع مس و کاربرد آن اشاره خواهیم نمود.
مس چیست؟
مس فلز نسبتاً قرمز رنگی است که از خاصیت هدایت الکتریکی و حرارتی بسیار بالایی برخوردار می باشد. ( در بین فلزات خالص، تنها خاصیت هدایت الکتریکی نقره در حرارت اطاق از مس بیشتر است) چون قدمت مصنوعات مسی کشف شده به سال ۸۷۰۰ قبل از میلاد بر می گردد، احتمالاً این فلز قدیمی ترین فلز مورد استفاده انسان می باشد. علاوه بر اینکه در سنگهای معدنی گوناگون وجود دارد، به حالت فلزی نیز یافت می شود. این فلز را یونانیان تحت عنوان Chalkos می شناختند. چون مقدار بسیار زیادی از این فلز در قبرس استخراج می شد رومیان آنرا aes Cyprium می نامیدند. بعدها این کلمه به فرم ساده تر cuprum درآمد و در نهایت انگلیسی شده و به لغت Copper تبدیل شد.
ترکیبات مس
آلیاژهای بسیاری از این فلز وجود دارد برنج آلیاژ /روی و برنز آلیاژ / قلع است. متداول ترین حالات اکسیداسیون شامل حالت مربوط به مس یک طرفیتی cuprous +Cu١ و حالت cupric +Cu ٢می باشد. کربنات این محصول به رنگ سبز است که بوسیله آن ظاهر منحصر به فرد بامها یا گنبدهای با پوشش مس روی بعضی ساختمانها ساخته می شوند. اکسیدهای آن مانند: اکسید، ایتریم و باریم O3CU 2 Vδ Yba یا YBCO پایه های بسیاری از ابر رساناهای غیر معمول را تشکیل می دهند.
انواع مس و آلیاژهای آن:
مس خالص: که حاوی ۹۹.۳% و یا بیشتر مس می باشد.
آلیاژهای با درصد بالا: دارای درصد مس بین ۹۶% تا ۹۹.۳% می باشند و برای دستیابی به خواص ویژه ممکن است نقره نیز افزوده شود.
برنج ها: دارای روی به عنوان عنصر آلیاژی اصلی می باشند، همچنین عناصر دیگری مانند آهن، آلومینیوم، نیکل و سیلیسیوم برای بهبود خواص آلیاژ، افزوده می شوند. برنج ها دارای مقاومت به خوردگی و استحکام کششی بالایی هستند.
کاربردها:
فلزی قابل انعطاف و چکش خوار است که کاربردهای زیادی در موارد زیر دارد:
سیمهای مسی
لوله های مسی
دستگیره های درب و سایر وسایل منزل
مجسمه سازی مثلاً مجسمه آزادی شامل ۱۷۹۰۰۰ پوند مس می باشد.
آهنرباهای الکتریکی
موتورها، بخصوص موتورهای الکترومغناطیسی
موتور بخار وات
کلیدها و تقویت کننده های الکتریکی
لامپهای خلاء، لامپهای پرتوی کاتدی ومگنترونهای اجاقهای مایکرو ویو
هدایت کننده موج برای تشعشع مایکروویو
به علت خاصیت هدایت بهتر آن نسبت به آلومینیوم، کاربرد آن در IC ها به جای آلومینیوم رو به افزایش است.
بعنوان جزئی از سکه ها
در وسایل آشپزی، از جمله ماهی تابه
بیشتر سرویسهای قاشق چنگال ( flatware) قاشق ها، چنگالها و چاقوها دارای مقادیری از این فلز هستند(نقره نیکلی(
اگر نقره استرلینگ در ظروف غذاخوری بکار رفته باشد، حتماً باید دارای درصد کمی از این محصول باشد.
بعنوان بخشی از لعاب سرامیکی و در رنگ آمیزی شیشه
وسایل موسیقی، بخصوص سازهای بادی
بعنوان یک بیواستاتیک در بیمارستانها و پوشاندن قسمتهای مختلف کشتی برای حفاظت در برابر بارناکلها و ماسلها
منبع: فولاد۲۴
