لوله گالوانیزه چیست و چه کاربردهایی دارد؟

لوله گالوانیزه یکی از پرکاربردترین انواع لوله‌های فلزی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لوله‌ها از فولاد یا آهن ساخته می‌شوند و با پوششی از روی (zinc) گالوانیزه می‌شوند تا دوام و مقاومت آن‌ها در برابر رطوبت و شرایط محیطی سخت افزایش یابد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، انواع، مزایا، معایب و کاربردهای لوله گالوانیزه می‌پردازیم.

لوله گالوانیزه لوله‌ای است که سطح خارجی و داخلی آن با یک لایه از فلز روی (Zinc) پوشش داده شده تا در برابر رطوبت، خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم باشد. این فرآیند که به آن گالوانیزاسیون گفته می‌شود، باعث افزایش طول عمر لوله و مقاومت آن در برابر عوامل محیطی می‌شود.

 

شرکت کویر سوله با بیش از دو دهه تجربه در زمینه انواع طراحی و ساخت سوله‌، آماده است تا با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و تیمی مجرب، پروژه‌های شما را به بهترین شکل ممکن اجرا کند.

 

انواع لوله گالوانیزه

۱. لوله گالوانیزه آهنی

این نوع لوله‌ها از فولاد یا آهن ساخته شده‌اند و بیشتر در سیستم‌های انتقال آب، گاز و سایر سیالات استفاده می‌شوند.

۲. لوله گالوانیزه فولادی

لوله‌های فولادی گالوانیزه مقاومت بیشتری نسبت به نوع آهنی دارند و معمولاً در صنایع سنگین، پروژه‌های ساختمانی و خطوط انتقال نفت و گاز کاربرد دارند.

۳. لوله گالوانیزه سبک و سنگین

• لوله‌های سبک: دیواره‌های نازک‌تری دارند و برای مصارف سبک مانند فنس‌کشی و انتقال آب‌های کم‌فشار مناسب‌اند.
• لوله‌های سنگین: ضخامت بیشتری دارند و در صنایع نفت و گاز، تأسیسات صنعتی و پروژه‌های زیرساختی استفاده می‌شوند.

روش‌های گالوانیزه کردن لوله‌ها:

1. گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanizing): در این روش، لوله در حمام مذاب روی قرار می‌گیرد و یک لایه ضخیم از روی روی سطح آن شکل می‌گیرد.
2. گالوانیزه سرد (Electro-Galvanizing): در این روش، پوشش روی به کمک جریان الکتریکی روی سطح لوله اعمال می‌شود.

 

کاربردهای لوله گالوانیزه

۱. سیستم‌های آبرسانی

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای لوله گالوانیزه در سیستم‌های لوله‌کشی آب شهری و روستایی است. مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی باعث شده این لوله‌ها گزینه‌ای مناسب برای انتقال آب باشند.

۲. صنایع ساختمانی

در ساختمان‌سازی از لوله‌های گالوانیزه برای سیستم‌های گرمایشی، تهویه مطبوع، لوله‌کشی گاز و فاضلاب استفاده می‌شود. همچنین این لوله‌ها برای نصب سازه‌های فلزی، فنس‌ها و داربست‌ها کاربرد دارند.

۳. صنعت نفت و گاز

به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و فشار بالا، لوله‌های گالوانیزه در خطوط انتقال نفت، گاز و سایر مواد شیمیایی استفاده می‌شوند.

۴. صنایع کشاورزی

در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، انتقال آب به مزارع، گلخانه‌ها و سیستم‌های زهکشی از لوله‌های گالوانیزه استفاده می‌شود.

۵. سیستم‌های فاضلاب و زهکشی

مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و خورنده باعث شده تا این لوله‌ها برای انتقال فاضلاب‌های صنعتی و شهری مناسب باشند.

۶. صنایع مخابراتی و برق

در پروژه‌های مخابراتی، لوله‌های گالوانیزه به‌عنوان محافظ کابل‌های برق و فیبر نوری استفاده می‌شوند.

 

مزایای لوله گالوانیزه

• مقاومت بالا در برابر خوردگی: پوشش روی محافظت فوق‌العاده‌ای در برابر زنگ‌زدگی ایجاد می‌کند.
• دوام طولانی: می‌توانند بیش از ۵۰ سال در شرایط ایده‌آل دوام بیاورند.
• مقرون‌به‌صرفه: هزینه‌های تعمیر و نگهداری در بلندمدت بسیار کمتر از سایر لوله‌ها است.
• سهولت نصب: به راحتی برش داده می‌شوند و با اتصالات مختلف سازگارند.
• دوستدار محیط زیست: قابلیت بازیافت کامل دارند.

 

معایب لوله گالوانیزه

• سنگینی: نسبت به لوله‌های پلاستیکی یا PVC وزن بیشتری دارند.
• احتمال رسوب‌گیری: در طول زمان، ممکن است لایه‌های رسوب در داخل لوله تشکیل شود که باعث کاهش جریان آب می‌شود.
• حساسیت به شرایط شیمیایی خاص: در تماس با برخی مواد شیمیایی خورنده ممکن است پوشش روی آسیب ببیند.
• محدودیت در انتقال آب آشامیدنی: به دلیل احتمال آزاد شدن فلزات سنگین، در برخی کشورها استفاده از لوله‌های گالوانیزه برای انتقال آب آشامیدنی محدود شده است.

 

نحوه نگهداری و افزایش طول عمر لوله‌های گالوانیزه

• بازرسی منظم: بررسی دوره‌ای لوله‌ها برای تشخیص زنگ‌زدگی یا نشتی‌های احتمالی.
• استفاده از پوشش‌های محافظ: در محیط‌های بسیار خورنده، می‌توان از پوشش‌های اضافی روی لایه گالوانیزه استفاده کرد.
• جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی خورنده: کاهش تماس لوله‌ها با اسیدها و مواد شیمیایی می‌تواند طول عمر آن‌ها را افزایش دهد.

 

 

 

 

جنس این لوله ها از فولاد نرم است و برای ساخت آن ورق فولاد را با فشار از داخل قالب عبور می دهند و بعد از آن درزهای موجود را بهم جوش می دهند تا فاصله و درز لوله ها از بین برود. در گام بعدی برای جلوگیری از زنگ زدگی لوله ها را در ظرفی از گالوانیزه یا همان روی پوشش می دهند.

این نوع لوله ها نسبت به اسید از حساسیت بیشتری برخوردار هستند. هر نوع اسیدی که برای چدن مضر باشد برای لوله های گالوانیزه فولادی نیز مضر خواهد بود. این لوله ها با آب واکنشی نشان نمی دهند و هرچه بیشتر در مجاورت آب باشند باعث سخت تر شدن هرچه بیشتر آن ها خواهد شد.

 

نحوه گالوانیزه کردن لوله ( گالوانیزاسیون ):

روش معمول برای تولید لوله گالوانیزه روش غوطه ور سازی گرم این لوله ها می باشد. در این روش ابتدا لوله ها را به واحد آماده سازی مطابق با استانداردهای مجاز منتقل می کنند تا این لوله ها بتوانند پوشش فلز روی را بهتر جذب کرده و عمل گالوانیزه شدن بهتر انجام گیرد. در مرحله اول لوله ها چربی گیری شده و پس از آن زنگ آهن آز سطح لوله ها زدوده می شود. پس از آن نیز به محلول فلاکس وارد گردیده و آغشته می شوند.

محلول فلاکس سبب می گردد که مواد روی سطح فولاد بهتر نفوذ کنند. لوله ها پس از آغشته شدن به ماده فلاکس، وارد دستگاه گالوانیزه شده و در کوره های مخصوص دمای لوله ها به ۱۲۰ درجه سانتی گراد خواهد رسید. پس از آن که سطح لوله ها در کوره خشک می گردد، لوله ها وارد حمام فلز روی شده و به مدت زمان ۱ دقیقه در دمای ۴۵۰ درجه سانتی گراد قرار خواهد گرفت. پس از آن لوله های آغشته به فلز روی را سریعا از حمام روی خارج می کنند.

پس از خارج ساختن آن ها، فلز اضافه روی سطح خارجی و داخلی لوله ها به سرعت توسط بخار و دمش هوا پاک می گردد و به جهت جلوگیری از تشکیل شدن آلیاژی از فلزهای آهن و روی، این لوله ها سریعا به داخل آب سرد فرو برده می شوند. بخش پایانی این محصول دنده می شود و برای حفاظت از دنده ها و شناسایی آن ها درپوش پلاستیکی برروی آن ها نصب می گردد.

–لوله گالوانیزه گرم

گالوانیزاسیون به روش غوطه وری گرم به زبان ساده یک پوشش است که در آهن یا فولادی که از نظر ترکیب و طراحی مناسب برای گالوانیزه است توسط فروبردن در وان مذاب روی تشکیل می‌گردد.

–لوله گالوانیزه سرد

این روش به این صورت است که می توان از طریق الکترولیز نمک های روی در داخل یک محلول آبی‏, هر قطعه ای از قبیل ورقهای کویل شده و یا کویل نشده را پوشش داد. اصل این روش با استفاده از الکترولیت اسیدی نیز انجام می شود. در این روش ضخامت لایه روی ایجاد شده کمتر از ضخامت لایه پوشش روی در حالت غوطه وری گرم بوده و معمولا از این روش در مصارف خانگی استفاده می شود.

 

با گسترش صنعت فولاد و آهن، این نعمت به تولید کنندگان روی آورد که بتوانند با آنها هر وسیله و ابزاری را بسازند تا روند ساخت و ساز برایشان آسان‌تر شود. پروفیل قوطی نیز یکی از اصلی‌ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی و صنایع دیگر است.

ویژگی های کلی لوله گالوانیزه :

• ضریب هیزم ویلیام این لوله ها بر حسب اینچ می باشد.
• طول لوله های گالوانیزه شش متر می باشد.
• اتصالات آن قفل, کمربند و برشن است.
• این لوله ها به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل می شوند.
• کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های ۶ متری و دو سر دنده با قطر۲/۱ اینچ تا ۸ اینچ تولید می گردند. قطر این لوله ها معمولاً‌ قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. دربازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند.

ویژگی مهمی که این نوع لوله دارد این است که برای نصب نیازی به دستگاه جوش ندارد و برای اتصال کافی است به وسیله دنده هایی که در ابتدا و انتها درست شده به یک دیگر متصل و توسط عناصر مناسب آب بندی تا قابل استفاده شود. در صورت خراب شدن نیز به راحتی قابل مشاهده و تعویض است.

نکته: از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود. این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند.

•  

معمولاً از لوله گالوانیزه برای انتقال حرارت، گاز و آب یا در گلخانه ها استفاده می گردد. ایجاد زنگ آهن در لوله های فولادی سبب آلوده شدن اتصالات و مخلوط شدن با باکتری ها می گردد. هم چنین به علت حضور زیاد فلزات سنگین در آب، لوله های فولادی معمولا دچار خوردگی شده که این مورد سبب آسیب رساندن به بدن انسان می گردد. بنابراین استفاده از این محصول در صنایع آب بسیار مهم می باشد.

بسیاری از افراد فکر می کنند لوله گالوانیزه گران تر است، اما اگر شما طول عمر آن در نظر داشته باشید، در دراز مدت می تواند هزینه را کاهش دهد.

 

مقایسه لوله گالوانیزه با سایر لوله‌ها:

 

ویژگی‌ها	لوله گالوانیزه	لوله فولادی سیاه	لوله PVC
مقاومت در برابر خوردگی	بالا	متوسط	بسیار بالا (در برابر آب)
مقاومت در برابر فشار	بالا	بسیار بالا	متوسط
وزن	سنگین	سنگین	سبک
طول عمر	۳۰-۵۰ سال	۲۰-۳۰ سال	۵۰ سال یا بیشتر
هزینه	متوسط	بالا	کم
مناسب برای آب آشامیدنی	محدود	بله	بله

 سوله سازی در اصفهان و سایر نقاط ایران، بسیار حساس و پر هزینه است. با این حال شرکت‌ کویر سوله در این مسیر به افراد کمک کنند تا با کمترین هزینه بهترین سوله را داشته باشند.